KTOŚ powiedział (i słusznie) że wolność jest na zadana, a nie nadana. O wolność musimy nieustannie walczyć. I stąd rodzi się pytanie - co oznacza słowo WOLNOŚĆ?
Wolność – brak przymusu, możliwość działania zgodnie z własną wolą. Sytuacja, w której można dokonywać wyborów spośród wszystkich dostępnych opcji. To najprostsza definicja tego słowa, jaką znalazłem w wikipedii.
Czy wolność to tylko ujęcie filozoficzne?
Wolność oznacza brak zewnętrznego przymusu, sytuację, w której człowiek może dokonywać wyborów spośród wszystkich opcji. Najogólniej rzecz biorąc, wolność to możliwość wyboru. Wolność to sytuacja człowieka, który kieruje się wyłącznie swoją własną wolą. Istnienie wolności przy podejmowaniu decyzji przez człowieka jest ważnym problemem filozoficznym, którym zajmowały się tęgie umysły od zarania dziejów. słowem pojęcie to zmieniało się z czasem, zależności od poglądów religijnych, politycznych czy społecznych. Kilka przykładów:
1Według Platona, wolność jest istnieniem dobra, w którym dusza w celu własnego doskonalenia chce w sposób konieczny uczestniczyć.
2Dla Kartezjusza wolność jest źródłem godności człowieka. Tylko ona stanowi podstawową rację szacunku dla samego siebie
3Kant starał się podsumować różnorakie rozważania na temat wolności, wprowadzając dwojakie jej pojęcie: w sensie kosmologicznym wolność jest to możliwość spowodowania samodzielnie jakiegoś stanu rzeczy; w sensie moralnym jest to świadomość, że się jest upoważnionym do podporządkowania się jedynie prawom akceptowanym przez samego siebie.
4W kategoriach politycznych Thomas Hobbes definiuje wolność jako brak fizycznego przymusu.
5Karol Marks twierdził, iż wolność polega na tym, żeby państwo z organu stojącego ponad społeczeństwem przekształcić w organ całkowicie temu społeczeństwu podporządkowany; również dziś formy państwowe są bardziej lub mniej wolne zależnie od tego, w jakim stopniu ograniczają one „wolność państwa".
WYSTARCZY definicji filozoficznych. Chciałem czytelnikom przybliżyć jak na przestrzeni lat myślano o wolności. Wróćmy do naszych czasów, na nasze polskie podwórko. Słucham, oglądam, analizuję wiadomości, przekazy medialne i czasami nie wiem czy żyję w wolnym kraju. Słyszę krzyki, że jest SUWEREN, że zabiera nam się wolność, że jesteśmy WOLNYM LUDŹMI, itp. Czy to tylko hasła propagandowe głoszone na potrzeby publiczności, czy rzeczywiście twórcy tych haseł wierzą w to co głoszą? Patrząc na scenę polityczną pojęcie wolności człowieka jest uzależnione od ideologii jaką głoszą, od poglądów politycznych partii. Zacznijmy analizę nie od oglądów politycznych, ale patrząc na pojęcie wolności oczyma prostego, apolitycznego człowieka, za którego się uważam.
Bez polityki
Wróćmy do najprostszej definicji: wolność to brak zewnętrznego przymusu. Oczywiście należy tu zastrzec dalszą część definicji o wyborze z dostępnych nam opcji. Biorąc całość pod uwagę to zdaje się, że przeciętny człowiek jest wolny. Przecież mamy możliwość działania bez przymusu. Możemy pracować lub nie, możemy kupować co chcemy lub nic, możemy pójść do kina, teatru, restauracji, itp, lub po prostu siedzieć w domu, itp. Mamy bez przymusowy wybór tego co chcemy robić, co robimy w ramach zaproponowanych obecnie opcji. I tutaj powinienem skończyć, bo jestem wolnym człowiekiem. Jednak zgłębię te problem dokładniej.
Mamy epidemię koronawirusa. Słyszymy krzyki że jest wolny wybór i można się szczepić lub nie. Mamy prawo wyboru. OK. Zastanówmy się nad tym. Czy ja jako zaszczepiony mam wolny wybór żyć bezpiecznie? Czy mam prawo wyboru żyć między zaszczepionymi? Czy mam wybór korzystać z dóbr kultury wiedząc, że nie zarażę się tam covid`em? Niestety nie mam wolności wyboru. Przez to, że ktoś twierdzi, że to jest jego wola nieszczepienie się i muszę żyć między chorymi lub potencjalnymi nosicielami. I oczywiście jeżeli nie chcę się zaszczepić, czy nie mam takiego wyboru? Czy nie mam prawa żyć między zaszczepionymi? Oczywiście wg definicji to mój wybór i mam taką możliwość wyboru. I jesteśmy w impasie. Gdzie wolność wyboru?
Jestem żonaty, spośród milionów kobiet wybrałem tą jedyną i tak żyję. Miałem prawo wyboru więc jestem wolny. Są kobiety, które spośród milionów kobiet wybrały też tą jedyną i chcą tak żyć, albo są mężczyźni, którzy spośród milionów mężczyzn wybrali swojego mężczyznę i tak chcą żyć? Czy mogą wybrać? Czy są wolni? Niestety nie w tym kraju. Więc czy jesteśmy wolni?
Jestem nauczycielem. Moim zadaniem jest uczyć młodzież tego co im jest potrzebne w życiu. Oczywiście mam wybór formy przekazywania, metod nauczania, ale czy mam prawo wyboru treści? Niestety nie. Muszę realizować politykę oświatową narzuconą mi przez rządzących. Widzę, wiem, że wielokrotnie nie odpowiada ona potrzebom współczesnego człowieka, a nie mam wyboru. Czy to jest wolność?
Mogę jeszcze podać wiele przykładów. Ale już na tych trzech można stwierdzić, że nie jesteśmy wolni patrząc ściśle na definicję. Nie mamy wyboru, rządzący i to nie ważne jakiej partii, jakich poglądów, zawsze nam tą wolność ograniczają. Nie jesteśmy wolni!